Đất Rừng Phương Nam: Cảm xúc lưng chừng như chính chiều sâu kịch bản

Ra
mắt
năm
1997,

Đất
Phương
Nam
đã
trở
thành
một
tượng
đài
của
dòng
phim
truyền
hình
Việt
Nam.
Hành
trình
tìm
cha
của
cậu
bé
An
đã
gắn
bó
với
những
bữa
cơm
gia
đình
cũng
như
tuổi
thơ
của
vô
số
thế
hệ
khán
giả.
Sau
26
năm,
phiên
bản
điện
ảnh
ra
đời
với
nhiều
cải
biên.
Song,
chúng
không
mang
lại
hiệu
quả
mà
còn
giảm
giá
trị
tác
phẩm.





Đất
Rừng
Phương
Nam lấy
bối
cảnh
miền
Tây
Nam
Bộ
vào
thập
niên
1930.
Phim
xoay
quanh
An
(Hạo
Khang)
–
một
cậu
bé
thành
thị
theo
học
trường
Pháp.
Song,
thân
phận
làm
Cách
mạng
của
cha
An
bị
bại
lộ
khiến
cậu
bé
phải
cùng
mẹ
(Hồng
Ánh)
bỏ
trốn
về
miền
Tây.
Trên
đường
đi,
mẹ
An
qua
đời
vì
chiến
loạn.
Thấy
thương
cậu
bé
bơ
vơ,
tên
trộm
Út
Lục
Lâm
(Tuấn
Trần)
bèn
dẫn
An
theo.
Hành
trình
tìm
cha
của
cả
hai
trải
dài
qua
nhiều
tỉnh
Nam
Bộ,
gặp
gỡ
những
phận
đời
khác
nhau
dưới
sự
cai
trị
của
Pháp.







Bối
cảnh
đẹp
miên
man



Với
một
bộ
phim
về
thời
kỳ
lịch
sử
như

Đất
Rừng
Phương
Nam
,
việc
tái
hiện
bối
cảnh
đóng
vai
trò
vô
cùng
quan
trọng.
Và
sự
kỳ
công
của
ê-kíp
đã
mang
lại
một
kết
quả
vượt
quá
sự
mong
đợi.
Hình
ảnh
xứ
Nam
Kỳ
Lục
Tỉnh
thời
xưa
với
những
bộ
bà
ba
chân
chất,
những
nét
văn
hóa
du
nhập
từ
cả
Trung
Quốc,
Campuchia
kết
hợp
một
cách
hài
hòa.



Những
cánh
đồng
lúa
bạt
ngàn,
cò
bay
thẳng
cánh,
rừng
U
Minh
rậm
rạp,
sông
ngòi
chằng
chịt
hay
bãi
bùn
đều
đậm
chất
Miền
Tây.
Từ
đường
phố,
thôn
xóm,
biển
hiệu
đều
được
phục
dựng
rất
tỉ
mỉ.
Sự
trù
phú
của
miền
đất
Phương
Nam,
cá
tôm
đầy
ắp,
trái
cây
trĩu
quả
được
thể
hiện
qua
khu
chợ
nổi
sầm
uất,
đông
đúc
người
dân
qua
lại.













Những
họat
động
đặc
trưng
của
người
dân
như
nghe
hát
cải
lương,
họp
chợ,
đá
gà…
được
tái
hiện
khá
sống
động.
An,
Cò
(Kỳ
Phong)
và
Xinh
(Bảo
Ngọc)
vẫn
có
những
thú
vui
của
trẻ
em
làng
quê
như
cưỡi
trâu,
tắm
sông,
chọc
tổ
ong…



Song,
phần
bối
cảnh
vẫn
có
một
vài
điểm
trừ
đáng
tiếc.
Các
nhân
vật
nói
chuyện
với
nhau
bằng
các
ngôn
từ
khá
hiện
đại,
thậm
chí
còn
bắt
trend
như
Gen
Z,
nhiều
từ
ngữ
đặc
trưng
của
Miền
Tây
không
hề
xuất
hiện.
Ngoài
ra,
kỹ
xảo
phim
đôi
chỗ
vẫn
khá
tệ,
như
hình
ảnh
con
cò
bay
dọc
bờ
sông,
cá
sấu
hay
những
con
đom
đóm
ghép
thành
hình
ảnh
người
mẹ
rõ
ràng
là
dùng
CGI
ghép
vào
khung
hình
một
cách
cẩu
thả,
đơ
cứng.


Cảm
xúc
lưng
chừng,
cái
gì
cũng
chưa
tới



Đạo
diễn
Nguyễn
Quang
Dũng
từng
nói

Đất
Rừng
Phương
Nam
là
sự
kế
thừa,
lấy
cảm
hứng
từ
cả
tiểu
thuyết
và
phiên
bản
truyền
hình.
Bộ
phim
giữ
lại
bối
cảnh
và
một
số
nhân
vật
từ
26
năm
trước
nhưng
cũng
cắt
đi
không
ít
và
cải
biên
nhiều
chi
tiết.
Đơn
cử
như
nhân
vật
Ba
Ngù
(NSƯT
Hồ
Kiểng),
gia
đình
Tám
Luông
bị
loại
bỏ.
An
cũng
không
ở
chung
với
dì
Tư
Ù
(Tuyền
Mập).



Thay
vào
đó,
Út
Lục
Lâm
được
đẩy
lên
thành
tuyến
nhân
vật
chính
và
đi
cùng
với
An
từ
ngày
mẹ
cậu
nhóc
qua
đời.
Thay
vì
lăn
lộn
sống
sót
ngoài
từ
đồng
ruộng
cho
đến
rừng
thì
cả
hai
nay
chỉ
tập
trung
ở
thành
thị
để
ăn
trộm.
Phim
vì
thế
mà
chẳng
thấy
"đất"
hay
"rừng"
của
phương
Nam
nữa.








Không
những
thế,
hàng
loạt
nhân
vật
quan
trọng
chỉ
xuất
hiện
một
cách
thoáng
qua
rồi
biến
mất
một
cách
mờ
nhạt.
Đạo
diễn
Nguyễn
Quang
Dũng
dường
như
"sợ"
phần
hai
khó
ra
rạp
nên
phải
nhồi
nhét
nhiều
nhất
có
thể
dẫn
đến
phim
trở
thành
một
mớ
hỗn
độn,
cái
gì
cũng
chưa
tới.



Nhân
vật
thầy
giáo
Bảy
(Hứa
Vĩ
Văn)
vốn
là
người
quan
trọng
trong
cuộc
đời
An
thì
nay
chỉ
còn
vài
phút.
Thầy
Bảy
không
chỉ
là
người
giúp
An
học
tính
phản
kháng
mà
còn
là
biểu
tượng
của
lòng
yêu
nước
sai
cách,
dùng
thần
giả
quỷ
lừa
người
dân.
Vai
diễn
của
NSND
Thanh
Điền
vốn
mang
lại
rất
nhiều
cảm
xúc
nhưng
nay
trở
nên
nhạt
nhoà.








Thay
vào
đó,
trường
đoạn
lẽ
ra
là
của
thầy
Bảy
nay
phải
nhường
sóng
cho
bác
Ba
Phi
"nói
đạo
lý".
Phim
cố
tình
tạo
ra
những
đoạn
lấy
nước
mắt
đặc
trưng
mà
Trấn
Thành
áp
dụng
vô
số
lần
từ

Bố
Già
(2019)
cho
đến

Nhà
Bà
Nữ
(2022).
Song,
tất
cả
đều
non
tay,
không
được
đào
sâu
hợp
lý.
Mối
quan
hệ
của
nhân
vật
hay
ấn
tượng
họ
mang
đến
cho
người
xem
cũng
chưa
đủ
để
tạo
nên
cảm
xúc
cần
thiết.



Mọi
thứ
của

Đất
Rừng
Phương
Nam
chỉ
ở
mức
lưng
chừng
cảm
xúc,
không
khai
thác
sâu
mà
chỉ
muốn
dùng
thủ
thuật
câu
nước
mắt.
Thậm
chí,
nhiều
chi
tiết
còn
được
thực
hiện
khá
ngu
ngơ,
tạo
cảm
giác
buồn
cười
hơn
là
buồn
lòng.
Những
màn
chọc
cười
của
phim
cũng
hời
hợt,
nhạt
nhoà
như
chính
chiều
sâu
của
nó
vậy.


Lạm
dụng
hành
động,
quên
mất
ý
nghĩa
cốt
lõi



Không
chỉ
thay
đổi
nội
dung,
Nguyễn
Quang
Dũng
còn
biến

Đất
Rừng
Phương
Nam
thành
một
bộ
phim
hành
động
với
nhiều
cảnh
các
phe
phái
chiến
đấu
với
người
Pháp.
Khoan
bàn
đến
chuyện
đúng
sai
về
mặt
lịch
sử,
việc
lạm
dụng
yếu
tố
hành
động
khiến
tác
phẩm
mất
đi
giá
trị
vốn
có.



Trong
phiên
bản
truyền
hình
và
nguyên
tác
tiểu
thuyết,
An
lưu
lạc
nhiều
nơi,
chứng
kiến
sự
đau
khổ
của
người
dân
qua
những
mảnh
đời
khác
nhau.
Người
Phương
Nam
vốn
dĩ
chất
phác,
tần
tảo
và
có
phần
cam
chịu.
Chính
vì
thế
mà
sự
tàn
bạo
của
cường
quyền
và
thực
dân
Pháp
còn
vượt
quá
sức
chịu
đựng
đến
mức
những
con
người
hiền
lành
ấy
phải
nổi
dậy
bạo
động.








Sự
đau
thương
ấy
thể
hiện
ở
việc
dì
Tư
Ù
bị
đốt
mất
quán
ăn
thân
thuộc.
Ông
Ba
Ngù
kể
câu
chuyện
vợ
con
bị
Pháp
sát
hại
dã
man
trên
đường
về
quê
ngoại
ăn
đám
giỗ
để
rồi
bản
thân
trở
nên
điên
điên,
khùng
khùng.
Tám
Luông
(Chí
Hiếu)
phải
tự
sát
vì
con
gái
bị
địa
chủ
nhòm
ngó.
Gia
đình
Mười
Chức
bị
ngang
nhiên
cướp
đất
đến
mức
người
vợ
mang
thai
cũng
qua
đời.



Do
đã
cắt
sạch
những
tuyến
nhân
vật
ấy,
phim
lại
lan
man
vào
những
màn
bắn
giết,
đấu
võ
vô
nghĩa.
Phim
chẳng
thể
hiện
được
sự
tàn
ác
của
Pháp
cũng
như
những
khổ
đau
mà
người
dân
phải
chịu.
Tất
cả
chỉ
được
thể
hiện
qua
lời
nói
sáo
rỗng
của
vài
nhân
vật
như
bác
Ba
Phi.



Không
những
thế,
yếu
tố
hành
động
của

Đất
Rừng
Phương
Nam
cũng
mang
tính
siêu
thực
như
ông
Tiều
phóng
đao
chuẩn
xác
như
Lý
Tầm
Hoan,
Võ
Tòng
(Mai
Tài
Phến)
phi
thân
đấm
bay
nhiều
tên
địch
cùng
lúc,
Út
Lục
Lâm
cải
trang
rồi
có
nhiều
phi
vụ
y
hệt
Ethan
Hunt
của
Misssion:
Impossible.
Cái
chất
chân
chất,
mộc
mạc
của

Đất
Phương
Nam
là
ý
nghĩa
cốt
lõi
của
tác
phẩm
thì
lại
không
xuất
hiện
ở
bản
điện
ảnh.


Băng
Di
và
Tuấn
Trần
tỏa
sáng



Sau
vai
diễn
điện
ảnh
đầu
tay
mờ
nhạt
trong

Lời
Nguyền
Gia
Tộc,
Tuấn
Trần
ngày
càng
tiến
bộ
rõ
rệt
qua
từng
phim.
Trái
ngược
hẳn
với
Quắn
của

Bố
Già
(2021),
Út
Lục
Lâm
trong

Đất
Rừng
Phương
Nam
lộ
rõ
sự
ranh
mãnh,
đôi
lúc
là
máu
lạnh
của
một
tên
trộm
thời
chiến
loạn,
sống
nay
chết
mai.
Mồ
côi
từ
nhỏ,
anh
chàng
bất
cần
và
coi
tình
cảm
là
gánh
nặng.



Anh
chàng
thường
xuyên
dùng
"diễn
xuất"
của
mình
để
đóng
đủ
loại
vai,
từ
công
tử
nhà
giàu
cho
đến
cả
phu
nhân
chỉ
huy
Pháp
để
kiếm
chác.
Thế
nhưng
theo
thời
gian,
Út
Lục
Lâm
dần
có
sự
thay
đổi
rõ
rệt.
Anh
chàng
bắt
đầu
quan
tâm
đến
An,
coi
cậu
bé
như
người
thân
duy
nhất
của
mình
và
dần
hiểu
được
thời
cuộc,
chấp
nhận
hy
sinh
vì
kẻ
khác.








Dù
là
nhân
vật
chính
nhưng
An
của
Hạo
Khang
lại
bị
Út
Lục
Lâm
lấn
át
hoàn
toàn.
Nhân
vật
cũng
bị
thay
đổi
so
với
bản
gốc
khi
trở
nên
thông
minh,
lém
lỉnh.
Cách
đây
26
năm,
An
của
Hùng
Thuận
hiền
lành,
ngây
thơ
nên
luôn
được
người
dân
bảo
bọc
trên
đường
lưu
lạc.
Song,
An
phiên
bản
mới
lại
chủ
động
trêu
chọc,
đấu
khẩu
hay
"cà
khịa"
với
Út
Lục
Lâm.
Đạo
diễn
Nguyễn
Quang
Dũng
muốn
tạo
nên
sự
khác
biệt,
cũng
như
tạo
ra
cặp
bài
trùng
với
Út
Lục
Lâm.
Song,
chi
tiết
không
thật
sự
hay
khi
An
vừa
mất
mẹ
nhưng
lại
có
thể
cười
đùa
với
kẻ
trộm
mới
quen.
Diễn
xuất
của
Hạo
Khang
cũng
chưa
khắc
họa
được
tính
cách
này
của
cậu
bé.



Một
nhân
vật
khác
cũng
gây
thất
vọng
là
Cò.
Trong
truyện
lẫn
bản
truyền
hình,
Cò
cùng
ông
Ba
"bắt
rắn"
là
những
người
cưu
mang,
cùng
An
đi
chu
du
qua
nhiều
tỉnh
Miền
Tây
để
tìm
cha.
Song,
với
việc
vai
trò
của
Út
Lục
Lâm
và
ông
Tiều
được
nâng
cao,
Cò
bỗng
nhiên
chỉ
còn
là
cái
tên
mờ
nhạt.
Cậu
và
An
cũng
không
có
nhiều
tương
tác
hay
thân
thiết
được
như
phiên
bản
của
Hùng
Thuận
và
Phùng
Ngọc.








Điểm
sáng
diễn
xuất
chính
là
Tư
Mắm
của
Băng
Di.
Nếu
đã
xem
qua
bản
truyền
hình,
khán
giả
không
lạ
gì
nhân
vật
này
vốn
là
mật
thám
của
Pháp.
Song,
Băng
Di
có
màn
thể
hiện
thuyết
phục
khiến
nhiều
người
còn
cho
rằng
đạo
diễn
Nguyễn
Quang
Dũng
đã
thay
đổi
nhân
vật.
Mãi
đến
khi
sự
thật
vỡ
lẽ,
ta
mới
thấy
được
một
gương
mặt
khác
tàn
ác,
nhẫn
tâm
của
Tư
Mắm,
trái
ngược
hẳn
với
vẻ
ngoài
thân
thiện,
đáng
yêu
mà
"dì
Tư"
dùng
để
tiếp
cận
đám
trẻ.

Chấm
điểm:
3/5



Nhìn
chung,
đạo
diễn
Nguyễn
Quang
Dũng
có
tham
vọng
tạo
ra
một
tác
phẩm
mới
để
vượt
khỏi
cái
bóng
của
phiên
bản
1997
đã
quá
nổi
tiếng.
Song,
anh
lại
không
hiểu
được
tinh
thần
của
bộ
truyện
lẫn
loạt
phim
truyền
hình
và
dẫn
đến
những
cải
biên
lưng
chừng,
chỉ
nhắm
vào
tính
giải
trí
mà
bỏ
qua
yếu
tố
cốt
lõi.


http://dlvr.it/SxRJwg